ورود ممنوع، حتی شما!!
17 مرداد 1392 توسط میرعیسی خانی
بحث سانسور فیلمها یا درجه بندی آنها، از جمله مهمترین مباحثی است که در دهه های اخیر به آن توجه ویژه می شود و دلیل آن هم، رشد روز افزون فیلمهایی با محتواهای آسیب رسان برای سنین خاص است.
از آغاز سینما تا امروز
از روزی که سینما به عنوان یک صنعت پردرآمد مطرح شد و نقش مهم و تأثیرگذاری در زندگی مردم پیدا کرد، بحث درجه بندی فیلمها نیز مطرح شد. از همان ابتدا در بسیاری از فیلمهایی که تولید میشدند ارزشهايي که باید يک کودک يا نوجوان رعايت کند ناديده گرفته شد، ترويج بعضی از مسائل غيراخلاقي و رعايت نشدن برخي اصول در فيلمهاي کمپانيهاي هاليوودي، مجلس امريکا را بر آن داشت که قانون سانسور را تدوين کند. در سال 1907 اولین اقدامها در شیکاگو صورت گرفت و اسم چند سینما و تئاتر که ممنوعیت سنی داشتند مشخص شد. در سال 1930 این امر به شکل قانون درآمد و در بسیاری از کشورها ممنوعیت سنی برای زیر 19 سال در نظر گرفته شد. اين قوانين بيشتر براي فيلمهايي به کار برده ميشد که در ديالوگهايشان به وفور از کلمات زشت استفاده ميشد.
چه ببینیم؟
MPAA کمپانی ای بود که کار دسته بندی گروههای سنی را بر عهده گرفته و بعد از درجه بندی سنی، قوانین را برای تمام کمپانیهای فیلمسازی ارسال میکند و بر فیلمهای ساخته شده هم نظارت میکند. MPAA دسته بنديهايش را بر اساس 5 درجه مختلف انجام ميدهد. اين درجه بندي شامل فيلمهاي گروه (G مناسب براي همه سنين)، گروه PG (مناسب براي همه سنين اما با کمي هشدار براي خانواده ها)، گروهPG-13 (تماشاي فيلم براي زير 13 سال همراه با والدين)، گروه (R تماشا براي 17 سال به پايين همراه با والدين) و گروه NC-17 (تماشاي فيلم براي افراد زير 17 سال به کل ممنوع است) میباشد. ضمناً دستهاي از فيلمها هستند که سازندگانشان آنها را براي درجه بندي ارسال نمي کنند. اين گروه فيلمها NR ناميده ميشوند که معمولاً خانواده ها به ديدن اين نوع آثار نمي روند!
درجه بندی در ایران: قانونی شبیه به جوک!
«مصائب شیرین» ساختۀ علیرضا داوودنژاد اولین فیلمی بود که در زمان اکرانش اعلام شد که زیر 18 ساله ها حق دیدن آن را ندارند. البته این بیشتر شبیه به یک شیوه تبلیغاتی بود و بیشتر باعث جذابیت کار شد و خیلی جدی گرفته نشد. اما حداقل باعث شد که سینماگران ما به فکر بروند که این ممنوعیتها برای کودکان و نوجوانان ما نیز لازم است. اما یک مسئله ای که وجود دارد این است که مسئولان سینمایی ما فکر می کنند هر فیلمی که از وزارت ارشاد مجوز اکران گرفت محدودیتی برای پخش ندارد!
چند سال پیش برنامۀ سینما ماوراء که از شبکه چهار پخش می شد موقع پخش فیلم «کنستانتین» از این هشدار استفاده کرد و در مورد چند نمونه دیگر از برنامه ها نیز همین شیوه به کار گرفته شد، ولی هیچ وقت خیلی جدی و با برنامه پیگیری نشد، در صورتی که درجه بندی فیلمها با توجه به محتوا، یک امر مهم و قابل توجه است. به ویژه برنامه ریزی برای گروههای سنی نوجوان که دورهای حساس و قابل توجه است باید در دستور کار قرار گیرد و البته این کار در ایران کمی زمانبر است و احتیاج به یک فرهنگسازی قوی و درست دارد.